Sevgili okuyucularımız bu hafta çiftçilerimiz ile ilgili tarımsal kesintilerde sigortalılık ve buna dayalı emeklilik durumunu ve konu ile ilgili bazı soruların cevaplarıı sizlerle paylaşacağız. Yazımızın sonunda bir adı cenaze ödeneği de olan ölüm yardımından bahsedeceğiz.
Tarımsal kesinti diğer adı ile tevkifat kesintisi Sosyal Güvenlik Kanunu’na göre belirlenen kişilerden zorunlu olarak yapılması gereken kesintidir. Ziraat odasına ya da bulunduğunuz yerde Ziraat Odası yoksa il/ilçe tarım müdürlüklerinde çiftçilik kaydınız açıldığında eğer sigortalı çalışmıyorsanız ya da emekli değilseniz çiftçilik kaydınızın başladığı tarihten itibaren tarım/çiftçi Bağ-Kur hizmetiniz başlatılır. Tabi bu durum çiftçilik kaydı ilk defa 01 Ekim 2008 tarihinden sonra başlayanlar için geçerli.
Eğer çiftçilik kaydınız ilk defa 01 Ekim 2008 tarihinden önce başladıysa sadece kayda göre çiftçilik kaydı esas alınarak geriye dönük tarım bağkuru başlatılmıyor. Bu tarihten önce geriye dönük tarım bağ kur u açtırabilmeniz için ise tarımsal tevkifat kesintisi faturanızın olması, süt kesintisi olması, pancar kesintisi, tütün koçanı olması, arpa, buğday v.s. kesinti faturanızın olması gerekiyor. Bu yazımızda tarımsal kesintiye istinaden tarım bağkurunun nasıl geriye çekileceği, tekel bağkur kesintileri sorgulama işlemleri ve sgk tarımsal hakkında kesinti izlemeniz gereken yol konusund kısa bilgiler vermek istiyorum.
Tarımsal kesinti nedir ?
Tarım tevkifat kesintisi halk arasında bilinen ismi ile bağkur kesintisi uygulaması ilk defa 1995 yılında başlamıştır. Satmış olduğunuz tarımsal ürünlerden, sütten, tütünden, fındıktan v.s. toplam satış tutarı üzerinden yapılan bağkur kesintisini ifade eder. Örneğin şu anda tarımsal kesinti oranı bağkur için toplam fatura tutarı üzerinden %2’dir. 100 liralık bir ürün sattıysanız ve bağkura borcunuz varsa satmış olduğunuz ofis ya da özel sektör işyeri sizden 2 lirayı keserek bağkur borcunuza ödenmesi üzere Sosyal Güvenlik Kurumu’na gönderir. Bu 2 lira bağkur borcunuzdan düşer. Tabi bu durum şu anda mevcut yani tarımsal tevkifat klesintilerinin bağkur borcuna aktarılması için sizin bir şey yapmanız gerekmiyor. Otomatik olarak aktarılıyor.
01 Ekim 2008 tarihinden önce ise bu böyle değildi. Faturadaki kesintinin bağkur borcunuza aktarılması için Sosyal Güvenlik Kurumu’na dilekçe ve fatura ibraz ederek başvuru yaptığınızda bu kesintiler bağkur borcuna aktarabilirdi.
Tarımsal kesinti tescili nasıl yapılır ?
Mahsul satın alan yerler kesinti yapılması gerekenlerden alım esnasında kesinti yapmak zorundadırlar. Bunun için SGK’nın tarımsal kesinti uygulaması üzerinden yetki alınması gerekmektedir. Eğer işletme olarak tarımsal kesinti yapma yetkiniz yoksa bağlı olduğunuz SGK’ya başvurarak hemen tescil açtırabilirsiniz.
Tarımsal kesinti nasıl yapılır ?
Tarımsal kesinti programı üzerinden SGK tarafından yetki verilmiş işletmelerce kesinti yapılır. Kesinti oranı satış üzerinden %2’dir. Zaten toplam satış bedeli girildiğinde sistem otomatik olarak hesaplamaktadır.
Tarım tevkifat ile geriye dönük bağkur açtırma nasıl yapılır ?
Bağkur kesintisine göre geriye dönük olarak çiftçi bağkuru açtırabilmek için gerekli belgeler şunlardır;
Müstahsil makbuzu bağkur kesintisini gösterir tablo ya da kesinti yapıldığı gösteren fatura. (Eğer elinizde yoksa mahsulü satmış olduğunuz yere dilekçe ile başvurarak talep edebilirsiniz. ) Tarım İB formu. Bu belgeyi kaydınızın bulunduğu Ziraat odası/İl-ilçe tarım müdürlüklerine, bağlı bulunduğunuz koeperatife, tapu müdürlüğüne ve muhtara onaylatmanız gerekiyor. Belgeyi indirmek için hemen bağkur sigortalılık belgesi sayfamızı ziyaret edebilirsiniz. Geriye dönük tescil talebini içeren dilekçe. Dilekçe örneği aşağıdaki gibi olabilir.
Pancar ekiminden emeklilik nasıl oluyor ?
Eğer 2008/10 dönemi ve öncesinde adınıza pancar sattıysanız;
Pancar dairesinden bağkur kesinti listesini isteyin. Ardından yine buradaki kayıtlarınızı gösterir tarım sigortalılık belgesi alın. Sigortalılık belgesini aynı zamanda Ziraat Odası’na da doldurtun. Bu belgeler ve aşağıdaki örnek dilekçe ile SGK’ya başvurarak geriye dönük tescil açtırabilirsiniz.
Bunun için. SGK ya Bir dilekçe ile başvuru yapmanız yeterli olacaktır.Yukarıdaki belgeler ile birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvuru yaptıktan sonra öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu dilekçe ekinde verdiğiniz kesintilerin Kurum’daki karşılığını bularak bunları bağkur hesabınıza yükler. Kesintiler bağkur hesabınıza yüklendikten sonra geriye çekme işlemi yapılacaktır.
Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için bu konuyla ilgili üç soruyu daha cevaplayalım.
1-Tarım kesinti ile bağkur hangi tarihten başlar ?
Eğer kesintinin yapıldığı tarihi takip eden ay başından itibaren sigortalı olarak çalışmanız yoksa ve başka bir kapsamda bağkurlu değilseniz en eski kesintinin yapıldığı tarihi takip eden ay başından geriye dönük olarak tescil açılır.
Örnek: 16 Temmuz 1996 tarihli bir buğday kesinti faturanız varsa bağkur tesciliniz 01 Ağustos 1996 tarihinden itibaren başlatılır.Eğer kesinti tarihinden önce ya da kesinti tarihi ile birlikte başlayan Ziraat odası kaydınız ya da koeperatif kaydınız v.s. varsa kesinti tarihinden itibaren başka da bir şart aranmadan bağkur kesintisiz olarak devam ettirilir. Ancak sadece kesinti var ve herhangi bir Kurum kaydınız yoksa bu durumda kesinti tarihini takip eden yıl sonuna kadar hizmet verilir. Sonrasında yeniden hizmet verilmesi için kesinti aranır.
Örnek: 22.03.1997 tarihine ait tütün koçanı var ve ne ziraat odasında ne tarım müdürlüklerinde ne de ilgili Kurumların hiç birisinde devam eden kaydınız yok diyelim. Bu durumda bağkur tesciliniz 01.04.1997 tarihi itibariyle açılarak 31 Aralık 1997 tarihi itibariyle durdurulur.
Eğer geriye dönük tarım bağkuru açıldıktan sonra aralarda sigortalı çalışmanız varsa ya da esnaf/şirket ortaklığı bağkurunuz varsa bu girişlere istinaden tarım bağkuru bu girişin bir gün öncesinden durdurulur. Bu çalışmalarınız 360 günden az ise sonrasında talebiniz halinde tarım bağkuru devam ettirilir. Eğer 360 günden fazla ise bu durumda bu giriş tarihlerinden sonra tarım bağkurunun devam ettirilebilmesi için yeniden kesinti şartı aranır.Tabi örnekler çoğaltılabilir ve bu konuda da karşılaştığımız bir çok istisnai durum söz konusu.
2-Çiftçi belgesi ile geriye dönük bağkur kaydı açılır mı ?
Sadece çiftçi belgesi ile bağkuru geriye dönük açtırma hakkınız maalesef yok. Çiftçi belgesine ilave olarak yukarıda belirttiğimiz şekilde satmış olduğunuz tarımsal bir üründen yapılan kesinti faturası da gerekli. Bu ikisi ile birlikte bağkur tescilini geriye çektirebilirsiniz.
3-Ziraat odası kaydıyla emeklilik mümkün mü ?
Tek başına ziraat odası, ilçe tarım v.s. kaydı geriye dönük bağkur için yeterli olmamakta. Ziraat odası kaydınız ve varsa tarım/tevkifat faturanız ile SGK’ya başvurarak geriye dönük bağkur açtırabilirsiniz. ziraat odası kaydı ile bağkur tescilli yapabilir ve sonrasında emeklilik için gerekli işlemleri yapabilirsiniz. Sadece ziraat odası kaydı ile emeklilik mümkün değildir. Sevgili okuyucularımız bu hafta ölüm yardımı ile ilgili de kısa bir bilgi vermek istiyor Cenaze yardım parası vefat eden kişilerin hak sahiplerine Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bir defaya mahsus olmak üzere ödenen bir yardımdır. Bu yardımdan yararlanabilmek için başvuru zorunluluğu vardır.
SGK ölüm parası nasıl alınır ?
Gerekli belgelere geçmeden önce kısaca cenaze yardımı nasıl alınır sorusunun cevabını verelim. Cenaze ödeneği şartları ve diğer hükümler aşağıdaki gibidir;
Sosyal Güvenlik Kurumundan emekli maaşı, iş kazası maaşı v.s. alırken vefat edenlerin hak sahiplerine ödenir.
Ayrıca vefat eden kişi SGK’dan aylık almıyor olsa bile herhangi bir kapsamda adına ödenmiş en az 360 gün prim varsa yine ödenir. Yani illa emekli olma şartı aranmıyor. Bu hususta özellikle şunu da belirtmek gerekiyor. Eşi ya da babasından
dolayı ölüm/yetim maaşı alanların vefatı halinde cenaze parası ödenmiyeceğini de ifade edelim.Zira sadece emeklinin kendisinin vefaatı halinde ölüm yardımı ödenir.
Ölüm yardımı kimlere ödenir ?
Gerekli şartları sağlıyor olmanız halinde bu yardım kişinin eşine, çocuklarına, kardeşlerine, anne ya da babasına ve ya belgeye dayandırılması halinde üçüncü kişilere de ödenebilmekte. Örneğin vefat eden kişinin masrafları akrabalık derecesi olmayan biri tarafından karşılanmışsa belgeye dayandırılması halinde Sosyal Güvenlik Kurumu bu kişiye de ödeme yapılacaktır.. Eğer eş varsa ölüm yardımı dul eşe ödenir. Eş yoksa çocuklardan birisinin talebi halinde tüm çocuklara eşit olacak şekilde ödeme yapılır.
Ölüm parası almak için nereye başvurulur ?
Eğer vefat eden kişi ssk ya da bağkur kapsamında ise kişinin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Merkezi’ne, ölüm parası başvurusu yapabilmekte. Memur yakınları için ise başvuru yeri farklı olup aşağıda ayrıca belirtilmiştir. Ayrıca SSK ve bağkur için E-devletten online olarak da kolayca başvuru yapabilirsiniz.
Emekli sandığı ölüm yardımı için nereye başvurulur ?
Gelelim emekli sandığı için cenaze parası için nereye başvurulur sorusunun cevabına. Memurların vefatı durumunda cenaze yardımı başvuruları Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü-Kamu Görevlileri Daire Başkanlığı-Mithatpaşa Cad. No:7 Sıhhiye/Ankara adresine başvurulması gerekiyor.
Sevgili okuyucularımız bu yazımızı gönderdiğimiz Dikili deki Reyhan bağımızdan hepinize sağlıklı ve huzurlu günler diliyorum.Aksaray da ki emeklilik ofisimizde sosyal güvenlikle ilgili soru ve sorunlarınıza yardımcı olunmaktadır.
İrtibat telefonumuz 0 532 541 02 70
Gelecek hafta yeni bir konuda buluşmak üzere hoşca kalın efendim.
