1-Bir eleştiriyle karşılaşınca, ?savunma?ya geçer; sebep ve bahane bulur. Tipik söylemi, ?Ben yapmadım? ya da ?Ben suçlu değilim? şeklindedir.
2-Ara beyin bölgesini kullanır. Bir eleştiriyle karşılaşınca ?saldırı?ya geçer. Öfkelenir, tepki gösterir ve diğer insanları ya da olayları suçlar. Tipik söylemi, ?Sen yaptın? ya da ?Suçlu sensin? şeklindedir.
3-Beyninin sağ veya sol lobunu kullanır. Bir eleştiriyle karşılaşınca, mutlaka ?haklı çıkma?ya çalışır. İnsanları ve davranışları yargılar. Tipik söylemi, ?Senin yüzünden oldu? ya da ?sorun sende? şeklindedir.
4-Beynin hem sağ, hem de sol lobunu kullanır. Bir eleştiriyle karşılaşınca, durumu ?aklileştirme?ye çalışır. Vicdan öğesi devreye girer. Dünyada başkalarının da olduğunu fark eder. Tipik söylemi, ?Sen öyle yapmasaydın, ben de sana böyle davranmazdım? ya da ?Ben sana söylemiştim? şeklindedir.
Holistik İnsan Modeli:
İlk dört modeldeki insanlar, egonun ağırlığını taşırlar. Her türlü olayı kendi çıkarlarına göre değerlendirirler. ?Holistik insan? ise, egonun dar sınırlarını aşmış ve evrensel düzenle aynı frekansta titreşmeye başlamıştır. Diğerlerine göre beynini daha fazla kullanır. Bir eleştiriyle karşılaşınca, bunu ?kendini geliştirme fırsatı? olarak değerlendirir. Kimseye ve hiçbir olaya kızmaz. ?Bu, benim başıma neden geldi?? diye düşünür. Tipik söylemi, ?Ben yaptım, suçlu benim, sorun bende, benim yüzümden oldu? şeklindedir.
Toplum olarak bu görüş çerçevesinde hareket edilirse, toplumsal statikler ve dinamiklere ayrıca insanlar arasındaki iletişime katmadeğer sağlayacağına inanıyorum.