29 Ekimin Anlam ve Önemi

Cumhuriyet adı verilen yönetim biçimlerinde halk, yönetimini beğenmediği yöneticileri, belli aralıklarla yinelenen seçimlerde değiştirebilmek olanağına sahiptir.Bu nedenle yöneticiler, toplumu keyfi biçimde yönetemezler; halkın isteklerini ve beğenilerini gözönünde tutmak zorunda kalırlar. Bir başka deyişle, yöneticilerin iradesi mutlak değil, halk iradesi ile sınırlıdır. Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet´in Onuncu Yıl Kutlamalarının yapıldığı 29 Ekim 1933 tarihinde verdiği 10. Yıl Nutku´nda, 29 ekimi en büyük bayram olarak nitelendirmiştir.

 29 Ekim 1923´te Cumhuriyet rejimini ilan etmesi anısına her yıl 29 Ekim günü Türkiye´de ve Kuzey Kıbrıs´ta kutlanan bir millî bayramdır.

Cumhuriyetin ilanı

Mustafa Kemal Paşa 19 Mayıs 1919´da Osmanlı hükümeti tarafından, bölgede düzeni sağlaması için devletinin bir gemisi ile Samsun´a gönderilmiştir. Ülkenin çoğu ilinde kongreler düzenlemiş ve ?Tek bir egemenlik var, o da Milli egemenliktir. Ülkeyi, yine ulusun kendi gücü kurtaracaktır,? ilkesiyle, yurdun her tarafından gelen ulus temsilcilerini 23 Nisan 1920 günü Ankara´da Büyük Millet Meclisi´nde toplamıştır. Meclis Mustafa Kemal Paşa´yı ?Meclis Başkanı´ seçmiştir. Mustafa Kemal Paşa´nın önderliğinde Büyük Millet Meclisi, Türk Kurtuluş Savaşı´nı başlatmıştır. Halk ve düzenli ordular düşman kuvvetlerine karşı savaş vermiş, omuz omuza mücadele etmiştir.

Kurtuluş Savaşının zaferle sonuçlanmasının ardından TBMM 1 Kasım 1922´de saltanatı kaldırmıştır. 24 Temmuz 1923 günü İsviçre´nin Lozan şehrindeki Lozan Üniversitesi´nde, Türkiye Büyük Millet Meclisi temsilcileri ile İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika, SSCB ve Yugoslavya temsilcileri Lozan Barış Antlaşmasını imzalamıştır. Bu antlaşma ile yeni bir devletin temelleri atılmıştır fakat devletin yönetim biçimi henüz belirlenmemiştir.

İkinci dönem Büyük Millet Meclisi, 11 Ağustos´ta ilk toplantısını yapmıştır ve 13 Ekim´de Ankara başkent ilan edilmiştir. Bu dönemde Atatürk egemenliğin ulusa dayandığı bir sistem olan cumhuriyet yönetiminin ilanı için hazırlıklar yapmaya başlamıştı. Atatürk 28 Ekim akşamı yakın arkadaşlarını Çankaya´da yemeğe çağırmış ve ?Yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz,? demiştir.

29 Ekim günü Atatürk, milletvekilleri ile görüştükten sonra taslağı hazırlanan ?Cumhuriyet? önergesini Türkiye Büyük Millet Meclisi´ne vermiştir. Meclis önergeyi kabul etmiştir ve böylece Türkiye Devletinin yeni yönetimi biçimi Cumhuriyet, yeni ismi ?Türkiye Cumhuriyeti Devleti? olarak belirlenmiştir. Atatürk, kurulan Türkiye Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı olmuştur. Halk da Cumhuriyetin ilanını sevinç ve coşku ile karşılamıştır.

 nazlim.net